Γιατί συμβαίνει;
Δεν είναι μυστικό ότι ένας καλός νυχτερινός ύπνος σας κάνει να αισθάνεστε καλύτερα. Ο ύπνος όχι μόνο δίνει χρόνο στο σώμα σας να ξεκουραστεί και να επαναφορτιστεί, αλλά μπορεί επίσης να είναι ζωτικής σημασίας για την ικανότητα του εγκεφάλου σας να μαθαίνει και να θυμάται.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ το σώμα σας ξεκουράζεται, ο εγκέφαλός σας είναι απασχολημένος με την επεξεργασία των πληροφοριών της ημέρας και τη δημιουργία αναμνήσεων. Εάν στερείστε ύπνου, κινδυνεύετε να αναπτύξετε μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως υπέρταση, παχυσαρκία και διαβήτη, ενώ η ικανότητά σας να μαθαίνετε και να συγκρατείτε νέες πληροφορίες μπορεί να μειωθεί.
Αυτό μπορεί να μην είναι είδηση για κανέναν που έχει περάσει όλη τη νύχτα για να προετοιμαστεί για ένα διαγώνισμα, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει ότι τα γεγονότα και οι αριθμοί που γνώριζε στις 2 π.μ. δεν μπορούσαν να ανακληθούν την επόμενη μέρα. Χωρίς επαρκή ύπνο, ο εγκέφαλός σας γίνεται ομιχλώδης, η κρίση σας κακή και οι λεπτές κινητικές σας δεξιότητες παρεμποδίζονται.
Η δύναμη του ύπνου
Απεικονιστικές και συμπεριφορικές μελέτες συνεχίζουν να δείχνουν τον κρίσιμο ρόλο που παίζει ο ύπνος στη μάθηση και τη μνήμη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο ύπνος επηρεάζει τη μάθηση και τη μνήμη με δύο τρόπους:
1. Η έλλειψη ύπνου μειώνει την ικανότητα του ατόμου να συγκεντρώνεται και να μαθαίνει αποτελεσματικά.
2. Ο ύπνος είναι απαραίτητος για να εδραιωθεί μια μνήμη (να μείνει), ώστε να μπορεί να ανακληθεί στο μέλλον.
Δημιουργία αναμνήσεων
Υπάρχουν διάφοροι τύποι αναμνήσεων. Κάποιες βασίζονται σε γεγονότα, όπως το να θυμάστε το όνομα των πρωτευουσών των κρατών. Κάποιες είναι επεισοδιακές – βασίζονται σε γεγονότα της ζωής σας, όπως το πρώτο σας φιλί. Και ορισμένες αναμνήσεις είναι διαδικαστικές ή διδακτικές, όπως το πώς να οδηγείτε ποδήλατο ή να παίζετε πιάνο.
Για να γίνει κάτι μνήμη, πρέπει να συμβούν τρεις λειτουργίες, μεταξύ των οποίων:
Απόκτηση — εκμάθηση ή βίωση κάτι καινούργιου
παγίωση — η μνήμη σταθεροποιείται στον εγκέφαλο
Ανάκληση — δυνατότητα πρόσβασης στη μνήμη στο μέλλον
Τόσο η απόκτηση όσο και η ανάκληση είναι λειτουργίες που λαμβάνουν χώρα όταν είστε ξύπνιοι. Ωστόσο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο ύπνος απαιτείται για την παγίωση μιας μνήμης, ανεξάρτητα από τον τύπο της μνήμης. Χωρίς επαρκή ύπνο, ο εγκέφαλός σας δυσκολεύεται περισσότερο να απορροφήσει και να ανακαλέσει νέες πληροφορίες.
Ο ύπνος δεν βοηθάει μόνο στην όξυνση του μυαλού. Μελέτες δείχνουν ότι ο ύπνος επηρεάζει επίσης τα σωματικά αντανακλαστικά, τις λεπτές κινητικές δεξιότητες και την κρίση. Μια μελέτη έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν στερηθεί τον ύπνο ήταν πιο πιθανό να πιστεύουν ότι είχαν δίκιο, ενώ στην πραγματικότητα έκαναν λάθος.
Μελέτες που αφορούν τεστ μνήμης δείχνουν ότι μετά από μία μόνο νύχτα ύπνου, ή ακόμη και έναν υπνάκο, οι άνθρωποι αποδίδουν καλύτερα, είτε σε ένα τεστ, είτε στο γραφείο, είτε στον αθλητικό χώρο, είτε σε μια αίθουσα συναυλιών.
Τι συμβαίνει όταν κοιμάστε;
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς ο ύπνος ενισχύει τη μνήμη, αλλά φαίνεται να εμπλέκει τον ιππόκαμπο και τον νεοφλοιό του εγκεφάλου – το τμήμα του εγκεφάλου όπου αποθηκεύονται οι μακροπρόθεσμες μνήμες. Πιστεύεται ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο ιππόκαμπος αναπαράγει τα γεγονότα της ημέρας για τον νεοφλοιό, όπου επανεξετάζει και επεξεργάζεται τις αναμνήσεις, βοηθώντας τις να διαρκέσουν μακροπρόθεσμα.
Οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν τα στάδια του ύπνου που εμπλέκονται στη δημιουργία ορισμένων τύπων αναμνήσεων. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα είδη αναμνήσεων σταθεροποιούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου ταχείας κίνησης των ματιών (REM) – την ώρα που ονειρεύεστε. Άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ορισμένοι τύποι αναμνήσεων εξασφαλίζονται συχνότερα κατά τη διάρκεια του αργού κύματος, του βαθύ ύπνου. Οι επιστήμονες πλησιάζουν στην κατανόηση του τι κάνει ο ύπνος στον εγκέφαλό μας, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.
Το σίγουρο είναι ότι ο ύπνος είναι μια βιολογική αναγκαιότητα – τον χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε. Δυστυχώς, στην εποχή μας, λίγοι από εμάς είναι σε θέση να κοιμηθούν όσο χρειάζεται για να λειτουργήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι ειδικοί συνιστούν στους ενήλικες να κοιμούνται επτά έως εννέα ώρες κάθε βράδυ. Αν και αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό κάθε βράδυ, θα πρέπει να είναι ο στόχος.
Συμβουλές ύπνου
Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να κοιμάστε περισσότερο:
- Κοιμηθείτε και ξυπνήστε την ίδια ώρα κάθε μέρα.
- Ασκηθείτε τακτικά, αλλά μην ασκείστε κοντά στην ώρα του ύπνου. Οι ειδικοί συνιστούν να αφήνετε τουλάχιστον τρεις ώρες μεταξύ της άσκησης και του ύπνου.
- Αποφύγετε την καφεΐνη, το αλκοόλ και τη νικοτίνη πριν κοιμηθείτε.
- Αφιερώστε χρόνο για να χαλαρώσετε πριν κοιμηθείτε. Κάντε ένα ζεστό μπάνιο, διαβάστε ένα βιβλίο, πιείτε τσάι χωρίς καφεΐνη και αποφύγετε οποιεσδήποτε δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν ένταση.
- Τελειώστε το φαγητό δύο με τρεις ώρες πριν πάτε για ύπνο.
- Δημιουργήστε ένα ευχάριστο περιβάλλον ύπνου: κάντε το δωμάτιο σκοτεινό, δροσερό και άνετο.
- Χρησιμοποιήστε ένα μηχάνημα ήχου, ή άλλου τύπου συσκευή λευκού θορύβου, για να αποκλείσετε τους ανεπιθύμητους ήχους.
- Μην παρακολουθείτε τηλεόραση ή χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή στο κρεβάτι.
Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένου του τακτικού και ποιοτικού ύπνου, μπορεί να αποτελέσει πρόκληση, ειδικά όταν είστε αγχωμένοι με μια προθεσμία ή ένα τεστ στη δουλειά. Αλλά, να θυμάστε (και χρειάζεστε ύπνο για να το κάνετε αυτό!), ο ύπνος είναι ο φίλος σας.
Έτσι, όταν πρόκειται για τη μάθηση και τη μνήμη, κοιμηθείτε!
Πηγή κειμένου: Webmd.com
