Ο ύπνος εκτός από την ευεργετική του δράση στη σωματική ξεκούραση και στην υγεία, παίζει σημαντικό ρόλο και βοηθά στη ρύθμιση της συμπεριφοράς και στην ομαλή ψυχοσωματική και νοητική λειτουργία των παιδιών. Η περίοδος της προσαρμογής για την επιστροφή στο σχολείο, μετά από τις διακοπές, απαιτείται να αρχίζει έγκαιρα. Ο στόχος είναι σταδιακά τα παιδιά να πηγαίνουν νωρίτερα για ύπνο ώστε να είναι έτοιμα μόλις ανοίξουν τα σχολεία.
Πολλά παιδιά του Δημοτικού και ακόμα περισσότερα του Γυμνασίου και του Λυκείου δεν κοιμούνται αρκετά, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, τόσο στις επιδόσεις τους στα μαθήματα, όσο και στην υγεία τους.
Μελέτες έχουν δείξει πως η έλλειψη ικανοποιητικού ύπνου στα παιδιά και στους εφήβους μπορεί να συσχετιστεί με κάποια συμπτώματα και προβλήματα, όπως:
• Κακή διάθεση
• Υπνηλία
• Μείωση του χρόνου κατά τον οποίο μπορούν να μένουν συγκεντρωμένα
• Υπερκινητικότητα
• Συναισθηματική αστάθεια (ευερεθιστότητα, αδιαφορία, νευρικότητα)
• Μείωση της απόδοσης στο σχολείο
• Aύξηση κινδύνου ατυχημάτων
• Εμφάνιση χρόνιων παθήσεων (μείωση του συστήματος άμυνας του οργανισμού, διαβήτης, υπέρταση, παχυσαρκία και κατάθλιψη)
• Δυσκολίες μνήμης
• Μείωση της ευεξίας τους
Οι γονείς θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε τα παιδιά να υιοθετήσουν καλές συνήθειες ύπνου. Η εφαρμογή συνηθειών όπως το μπάνιο, το βούρτσισμα των δοντιών και η σταδιακή μείωση δραστηριοτήτων όπως το έντονο παιχνίδι, η χρήση υπολογιστή, κινητών και βιντεοπαιχνιδιών, τουλάχιστον 2 ώρες πριν τον ύπνο θα βελτιώσουν κατά πολύ την ποιότητα του ύπνου στα παιδιά. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία μεταξύ του χρόνου που διαθέτουν τα παιδιά στο σπίτι, στους φίλους τους και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι τελευταίες κατακλύζουν τα σύγχρονα παιδιά, δημιουργώντας τους άγχος, και τους παίρνουν χρόνο από τον βραδινό τους ύπνο.
Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία έδωσε έναν πίνακα με την αναγκαία διάρκεια βραδινού ύπνου για κάθε ηλικία παιδιών και εφήβων όταν πηγαίνουν στο σχολείο:
• 3-5 ετών 10-13 ώρες
• 6-12 ετών 9-12 ώρες
• 13-18 ετών 8-10 ώρες
Η μεγαλύτερη έλλειψη ύπνου παρατηρείται στους εφήβους, όπου σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών μελετών, πάνω από το 90% των εφήβων μαθητών κοιμούνται λιγότερο από 9 ώρες κάθε βράδυ, ενώ το 10% δήλωσαν πως κατά μέσο όρο κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρώτη και μερικές φορές τη δεύτερη ώρα στο σχολείο πολλοί μαθητές να μην μπορούν να παρακολουθήσουν και να κατανοήσουν το μάθημα από τη νύστα. Η αναπλήρωση ύπνου τα Σαββατοκύριακα δεν αποτελεί λύση, γιατί με αυτόν τον τρόπο το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να διαταράξουν ακόμα περισσότερο το βιολογικό τους ρολόι και να δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να ξυπνήσουν τις καθημερινές. Η απώλεια ύπνου είναι συσσωρευτική. Αυτό σημαίνει ότι έστω και λίγη στέρηση ύπνου κάθε νύχτα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, γίνεται μεγάλη με σημαντικές συνέπειες για το παιδί.
Ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος για την επιτυχία των παιδιών στο σχολείο και είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι να καταλάβουν την αξία του ύπνου, και πώς τα βοηθάει στην υγεία τους και σε όλους τους τομείς της ζωής τους.
