Διαστημόπλοια όπως ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός διαθέτουν καμπίνες υπό πίεση και είναι γεμάτες με το ίδιο είδος αέρα που αναπνέουμε στη Γη, έτσι ώστε η ατμόσφαιρα στο σκάφος να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο επίπεδο της θάλασσας. Όμως η μικροβαρύτητα προκαλεί στους αστροναύτες τις συνέπειες της έλλειψης βαρύτητας και η τοποθέτηση ενός στρώματος στο πάτωμα δεν μπορεί να είναι μέρος του σχεδίου, διότι όχι μόνο ο αστροναύτης θα αιωρούνταν μακριά αφού αποκοιμηθεί, αλλά και το ίδιο το στρώμα θα παρασύρονταν, δημιουργώντας την πιθανότητα σύγκρουσης στον αέρα.
Λόγω αυτού του φαινομένου, οι αστροναύτες θα μπορούσαν, θεωρητικά, να κοιμηθούν σχεδόν οπουδήποτε σε ένα διαστημόπλοιο. Οι αστροναύτες που κοιμούνται κατά τη διάρκεια αποστολών διαστημικών λεωφορείων συνήθως δένουν τους εαυτούς τους σε καθίσματα ή προσαρτούν υπνόσακους στους τοίχους- αποφεύγουν το πιλοτήριο, καθώς το φως του ήλιου μπορεί να προκαλέσει σημαντική θέρμανση του χώρου και να κάνει τον ύπνο άβολο. Τα περισσότερα μέλη του πληρώματος στον ISS επιλέγουν να κοιμούνται στη δική τους καμπίνα ή σε μια μονάδα του ISS — οι κοιτώνες των αμερικανικών μελών του πληρώματος είναι καλά αεριζόμενοι (για να μην αναπνέετε το διοξείδιο του άνθρακα που μόλις εκπνεύσατε), ηχομονωμένοι ιδιωτικοί χώροι “καμπίνα για έναν”, όπου ένας αστροναύτης μπορεί όχι μόνο να κοιμηθεί αλλά και να ενημερωθεί για τα e-mail του. Η παγίδα είναι ότι πρέπει να προσδεθούν σε κάτι για να μην αιωρούνται από τα ρεύματα του αέρα. Οι περισσότεροι αστροναύτες επιλέγουν να κοιμούνται όπως θα κοιμόντουσαν στη Γη, σε υπνόσακους δεμένους στο πάτωμα, στους τοίχους ή στο ταβάνι. Στο περιβάλλον της μικροβαρύτητας δεν υπάρχει το “πάνω”, πράγμα που σημαίνει ότι είναι εξίσου εύκολο να κοιμηθείτε κάθετα όπως θα κοιμόσασταν οριζόντια στην πατρίδα σας. Είναι επίσης σημαντικό να ασφαλίσετε τα χέρια (και τα πόδια) σας για να αποφύγετε την αιώρηση τους καθώς κοιμάστε.
Η προσαρμογή στον ύπνο στο διάστημα απαιτεί πολύ χρόνο για τους αστροναύτες. Το σώμα και ο εγκέφαλός μας έχουν συνηθίσει σε ορισμένους κιρκάδιους ρυθμούς – τον 24ωρο κύκλο αφύπνισης και ύπνου – και η διατάραξή τους μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στον ύπνο.
Καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να παρέχεται στα μέλη του πληρώματος του διαστημικού σταθμού ένα περιβάλλον ύπνου που ενθαρρύνει τον υγιή, απρόσκοπτο ύπνο. Οι ιδιωτικοί χώροι ύπνου, όπως αυτοί που υπάρχουν σήμερα στον σταθμό, ελαχιστοποιούν την πιθανότητα διαταραχής από άλλα μέλη του πληρώματος και επιτρέπουν διαφορετικά προγράμματα ύπνου. Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο των μελών του πληρώματος στο σταθμό είναι η θερμοκρασία, ο φωτισμός, η ροή του αέρα, ο θόρυβος, το διοξείδιο του άνθρακα και τα ειδικά μέσα συγκράτησης που χρησιμοποιούνται για να μην αιωρούνται οι κάτοικοι ενώ κοιμούνται.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός περιστρέφεται γύρω από τη Γη κάθε 92 λεπτά, οπότε τα μέλη του πληρώματος βλέπουν περίπου 16 ανατολές την ημέρα. Αυτό το συνεχές πηγαινέλα μεταξύ ημέρας και νύχτας μπορεί να προκαλέσει χάος στον κιρκάδιο ρυθμό του σώματος. Ευτυχώς, οι αστροναύτες είναι σε θέση να το παρακάμψουν αυτό με τεχνητό φωτισμό. Επί του παρόντος, ο ISS βρίσκεται στη διαδικασία αλλαγής του συστήματος φωτισμού για το εσωτερικό του σταθμού από τα Γενικά Φωτιστικά Συγκροτήματα (GLA) σε Συγκροτήματα Φωτισμού Στερεάς Κατάστασης (SSLA). Το χρωματικό φάσμα και η φωτεινότητα των νέων φώτων μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να “προάγουν την εγρήγορση και την επαναφορά του κιρκάδιου συστήματος”, ανέφεραν οι αξιωματούχοι της NASA σε ανακοίνωσή τους.
Ενώ ο διαστημικός σταθμός μπορεί να απέχει 400 χιλιόμετρα (249 μίλια) από τη Γη, οι κλινικοί γιατροί συμπεριφορικής υγείας βρίσκονται μόλις ένα τηλεφώνημα μακριά από τους κατοίκους του. Η Ομάδα Συμπεριφορικής Υγείας και Απόδοσης της NASA στο Διαστημικό Κέντρο Johnson παρέχει ψυχολογική υποστήριξη στους αστροναύτες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πτήση. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ύπνου (CBT) μπορεί να βοηθήσει τους αστροναύτες – και τους ανθρώπους στη Γη – να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ύπνου. Η CBT μπορεί να βοηθήσει να καθαρίσει το μυαλό του ασθενούς από τις αγωνιώδεις σκέψεις που συχνά εμποδίζουν τον εγκέφαλο να μεταβεί σε κατάσταση ύπνου. Μπορεί επίσης να βοηθήσει τα μέλη του πληρώματος να μάθουν να χαλαρώνουν και ακόμη και να τηρούν την υγιεινή του ύπνου, εμφυσώντας ρουτίνες που προάγουν τον υγιή ύπνο.
Ως έσχατη λύση, τα μέλη του πληρώματος στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό μπορούν επίσης να λαμβάνουν φάρμακα για τον ύπνο. Πολλαπλά είδη βοηθημάτων ύπνου υπάρχουν στο μίνι φαρμακείο του διαστημικού σταθμού – το οποίο μοιάζει περισσότερο με οικιακό φαρμακείο…
Για να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή και για να δοκιμαστεί η ατομική φυσιολογική του αντίδραση, τα φάρμακα αυτά δοκιμάζονται σε κάθε μέλος του πληρώματος πριν από την πτήση!
Πηγή: https://www.space.com/
