Είναι γνωστό ότι η ρογχοπάθεια είναι πολυπαραγοντική νόσος, πράγμα που σημαίνει ότι συνυπάρχουν συνήθως πολλοί αιτιολογικοί παράγοντες, σε διαφόρους συνδυασμούς και διαβαθμίσεις, με τελική κατάληξη το ροχαλητό και, στην ακραία εκδήλωσή του, την άπνοια. Και βέβαια όταν μιλάμε για ροχαλητό δεν εννοούμε το αθώο και περιστασιακό ροχαλητό που συμβαίνει σε όλους μετά από κάποια οινοποσία ή κουραστική μέρα. Εννοούμε το ροχαλητό ,που είναι έντονο, επίμονο, επαναλαμβανόμενο σταθερά πάνω από 3-4 βράδια την εβδομάδα, που συνοδεύεται ή όχι από άπνοια και γενικά αυτό που επηρεάζει σοβαρά τη ποιότητα ζωής του ατόμου και του περιβάλλοντός του.
Αιτιολογικά είναι γνωστό ότι στη πλειονότητα των περιστατικών συνυπάρχουν παχυσαρκία (άνω του 60% των περιστατικών) και κάποιου βαθμού στένωση-, απόφραξη του αεραγωγού στα επίπεδα μύτης, στόματος, φάρυγγος και λάρυγγος, σε διάφορους συνδυασμούς, σαν κύριοι ή προδιαθετικοί αιτιολογικοί παράγοντες. Επί πλέον όμως άλλες αιτίες , όπως είδος και περιβάλλον εργασίας, ηλικία, απουσία άσκησης, το κάπνισμα, καθημερινές συνήθειες ζωής (διατροφή, ύπνος), φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού, ανωμαλίες στοματοφάρυγγος, γνάθων, κ.α. παθήσεις μπορεί να συμπληρώνουν ή να εξειδικεύουν την εικόνα του ροχαλητού και της άπνοιας.
Από τα πιο πάνω συνεπάγεται ότι και η αντιμετώπιση της ρογχοπάθειας πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένη και να στοχεύει στην/τις αιτία/ες που τη προκαλούν, με το εύρος των θεραπευτικών δυνατοτήτων μας να εκτείνεται από απλές μόνο συμβουλές σωστής οργάνωσης της προσωπικής μας ζωής (ύπνος, διατροφή, περιβάλλον, εργασία) μέχρι τη χειρουργική αντιμετώπιση ή τη χρήση CPAP.
Προσωπικά, μετά από κάποιες 10ετίες ενασχόλησης με το θέμα, πιστεύω ότι η χειρουργική λύση στη ρογχοπάθεια, πρέπει να προτείνεται σε πολύ λίγα περιστατικά, εξειδικευμένα και με ξεκάθαρα τεκμηριωμένη αιτιολογική σχέση μεταξύ πάθησης και προτεινόμενης επέμβασης. Για τη πλειονότητα των περιστατικών υπάρχουν πολλές, απλές και φθηνές λύσεις, πριν από το χειρουργείο ή τη μάσκα CPAP, που είναι απαραίτητο και αξίζει το κόπο να δοκιμάζονται. Οι χειρουργικές επεμβάσεις προτείνονται σε πολλές περιπτώσεις χωρίς επαρκή τεκμηρίωση/επιβεβαίωση των αιτίων του ροχαλητού και του/των επίπεδου/ων της απόφραξης η άλλες φορές οι εφαρμοζόμενες τεχνικές είναι λιγότερο ή περισσότερο αναποτελεσματικές σε βάθος χρόνου.
Η απλή καθαρή Σκολίωση του Ρινικού Διαφράγματος (ΣΡΔ) π.χ. της οποίας η συμμετοχή στο μηχανισμό δημιουργίας του ροχαλήτου-άπνοιας έχει υπερεκτιμηθεί, στη πραγματικότητα είναι υπεύθυνη για ένα πολύ μικρό αριθμό ρογχοπαθειών. Από τη μελέτη των ευρημάτων 789 προληπτικών ΩΡΛ εξετάσεων (ιστορικό, ρινοσκόπιση, ενδοσκόπιση) σε υγιή άτομα ηλικίας 23-58 ετών, στην ΩΡΛ κλινική του Ιατρικού Ψυχικού, τη τελευταία 7ετία, 322 (40,8%) άτομα βρέθηκαν χωρίς ιστορικό ρογχοπάθειας, 415 (52,6%) με αθώο ευκαιριακό ροχαλητό και μόνο 52 (6,6%) ανέφεραν έντονο ροχαλητό με άπνοια. Στους 48 (6,1%) από αυτούς τους 52, η ρογχοπάθεια – άπνοια υπήρχε με έκδηλη ΣΡΔ μόνο, ενώ στους 4 (0,5%) υπήρχε μαζί με χρόνια αλλεργική ρινίτιδα. Η παρουσία ασυμπτωματικής ΣΡΔ στο σύνολο των εξετασθέντων ήταν περίπου στο 11,5%, 91 άτομα.
Άλλο αποθαρρυντικό παράδειγμα για τη χειρουργική στη ρογχοπάθεια είναι τα μακροχρόνια μάλλον απογοητευτικά αποτελέσματα των διαφόρων χειρουργικών τεχνικών που αποκαλούμε φαρυγγουπερώιοπλαστικές (UPPP), που ενώ άμεσα μετεγχειρητικά ή βραχυπρόθεσμα, αναφέρεται επιτυχία 90-95%, μεσο-μακροπρόθεσμα, σε βάθος 5ετίας το ποσοστό επιτυχίας πέφτει κάτω από 50%.
Συμπέρασμα
Αναζητήστε απλές λύσεις πρώτα, για το ροχαλητό και την άπνοια: ήτοι απλές συμβουλές οργάνωσης της ζωής σας (διατροφή, ύπνος, επάγγελμα), άσκηση, διακοπή καπνίσματος, έλεγχος βάρους, στοματικές προθέσεις, ρινικές ταινίες και διαστολείς, λιπαντικά κ.α. Το ιστορικό σας , η συνολική προσωπικότητά σας και η διαγνωστική προσέγγιση του γιατρού θα σας οδηγήσουν στο τι θα κάνετε πρώτο και τι δεύτερο. Κι αφήστε το χειρουργείο και τη μάσκα σαν τελευταία λύση.
Επιμέλεια κειμένου:
Καθ. Παπαβασιλείου Αντώνης & Κεσίδου Όλγα – Ωτορινολαρυγγολόγοι
www.roxalito.gr
