Τι σημαίνει και τι μπορούμε να κάνουμε!
Είναι η παράλυση ύπνου σύμπτωμα σοβαρού προβλήματος;
Οι ερευνητές του ύπνου καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η παράλυση του ύπνου είναι απλώς ένα σημάδι ότι το σώμα σας δεν κινείται ομαλά στα στάδια του ύπνου. Σπάνια η παράλυση του ύπνου συνδέεται με βαθιά υποκείμενα ψυχιατρικά προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, τα συμπτώματα της παράλυσης του ύπνου έχουν περιγραφεί με πολλούς τρόπους και συχνά αποδίδονται σε μια “κακή” παρουσία: αόρατοι νυχτερινοί δαίμονες στην αρχαιότητα, η γριά μάγισσα στο έργο του Σαίξπηρ “Ρωμαίος και Ιουλιέτα” και εξωγήινοι απαγωγείς. Σχεδόν κάθε πολιτισμός στην ιστορία είχε ιστορίες για σκιώδη κακά πλάσματα που τρομοκρατούσαν ανήμπορους ανθρώπους τη νύχτα. Οι άνθρωποι αναζητούν εδώ και καιρό εξηγήσεις για αυτή τη μυστηριώδη παράλυση κατά τη διάρκεια του ύπνου και τα συνυφασμένα με αυτήν αισθήματα τρόμου.
Τι είναι η παράλυση ύπνου;
Η παράλυση ύπνου είναι ένα αίσθημα συνείδησης αλλά αδυναμίας κίνησης. Συμβαίνει όταν ένα άτομο περνάει μεταξύ των σταδίων της εγρήγορσης και του ύπνου. Κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβάσεων, μπορεί να μην μπορείτε να κινηθείτε ή να μιλήσετε για μερικά δευτερόλεπτα έως και μερικά λεπτά. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί επίσης να αισθάνονται πίεση ή μια αίσθηση πνιγμού. Η παράλυση του ύπνου μπορεί να συνοδεύει άλλες διαταραχές του ύπνου, όπως η ναρκοληψία. Η ναρκοληψία είναι μια ακατάσχετη ανάγκη για ύπνο που προκαλείται από ένα πρόβλημα με την ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει τον ύπνο.
Πότε εμφανίζεται συνήθως η παράλυση ύπνου;
Η παράλυση του ύπνου εμφανίζεται συνήθως σε μία από τις δύο περιπτώσεις. Εάν συμβεί ενώ αποκοιμάστε, ονομάζεται υπναγωγική ή προκοιμιακή παράλυση ύπνου. Εάν συμβαίνει καθώς ξυπνάτε, ονομάζεται υπνοπαθητική ή μεταορμητική παράλυση ύπνου.
Τι συμβαίνει με την υπναγωγική παράλυση ύπνου;
Καθώς αποκοιμάστε, το σώμα σας χαλαρώνει αργά. Συνήθως έχετε λιγότερη επίγνωση, οπότε δεν αντιλαμβάνεστε την αλλαγή. Ωστόσο, εάν παραμένετε ή αποκτάτε επίγνωση ενώ αποκοιμάστε, μπορεί να παρατηρήσετε ότι δεν μπορείτε να κινηθείτε ή να μιλήσετε.
Τι συμβαίνει με την υπνωτική παράλυση ύπνου;
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα σας εναλλάσσεται μεταξύ ύπνου REM (ταχεία κίνηση των ματιών) και ύπνου NREM (μη ταχεία κίνηση των ματιών). Ένας κύκλος ύπνου REM και NREM διαρκεί περίπου 90 λεπτά. Ο ύπνος NREM εμφανίζεται πρώτος και καταλαμβάνει έως και το 75% του συνολικού χρόνου του ύπνου σας. Κατά τη διάρκεια του ύπνου NREM, το σώμα σας χαλαρώνει και αποκαθίσταται. Στο τέλος του NREM, ο ύπνος σας μετατοπίζεται σε REM. Τα μάτια σας κινούνται γρήγορα και εμφανίζονται όνειρα, αλλά το υπόλοιπο σώμα σας παραμένει πολύ χαλαρό. Οι μύες σας είναι “απενεργοποιημένοι” κατά τη διάρκεια του ύπνου REM. Εάν συνειδητοποιήσετε πριν ολοκληρωθεί ο κύκλος REM, μπορεί να παρατηρήσετε ότι δεν μπορείτε να κινηθείτε ή να μιλήσετε.
Ποιος αναπτύσσει παράλυση ύπνου;
Μέχρι και τέσσερις στους 10 ανθρώπους μπορεί να εμφανίσουν παράλυση ύπνου. Αυτή η συχνή πάθηση παρατηρείται συχνά για πρώτη φορά στην εφηβεία. Αλλά άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας μπορούν να την εμφανίσουν. Η παράλυση ύπνου μπορεί να εμφανίζεται σε οικογένειες. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συνδέονται με την παράλυση ύπνου περιλαμβάνουν:
Έλλειψη ύπνου
Πρόγραμμα ύπνου που αλλάζει
Ψυχικές καταστάσεις όπως το άγχος ή η διπολική διαταραχή
Ύπνος ανάσκελα
Άλλα προβλήματα ύπνου όπως η ναρκοληψία ή οι νυχτερινές κράμπες στα πόδια
Χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως αυτά για τη ΔΕΠΥ
Κατάχρηση ουσιών
Πώς διαγιγνώσκεται η παράλυση ύπνου;
Εάν διαπιστώνετε ότι δεν μπορείτε να κινηθείτε ή να μιλήσετε για μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά όταν αποκοιμάστε ή ξυπνάτε, τότε είναι πιθανό να έχετε απομονωμένη επαναλαμβανόμενη παράλυση ύπνου. Συχνά δεν υπάρχει ανάγκη θεραπείας αυτής της κατάστασης.
Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν έχετε οποιαδήποτε από αυτές τις ανησυχίες:
Αισθάνεστε άγχος για τα συμπτώματά σας
Τα συμπτώματά σας σας κάνουν πολύ κουρασμένους κατά τη διάρκεια της ημέρας
Τα συμπτώματά σας σας κρατούν ξύπνιους κατά τη διάρκεια της νύχτας
Ο γιατρός σας μπορεί να θελήσει να συλλέξει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υγεία του ύπνου σας κάνοντας κάτι από τα ακόλουθα:
Να σας ζητήσει να περιγράψετε τα συμπτώματά σας και να κρατήσετε ημερολόγιο ύπνου για μερικές εβδομάδες.
Να συζητήσει το ιστορικό της υγείας σας, συμπεριλαμβανομένων τυχόν γνωστών διαταραχών του ύπνου ή τυχόν οικογενειακού ιστορικού διαταραχών του ύπνου
Να σας παραπέμψει σε ειδικό στον ύπνο για περαιτέρω αξιολόγηση
Διεξάγετε μελέτες ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας ή μελέτες ημερήσιου ύπνου για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε άλλη διαταραχή του ύπνου.
Τι μπορώ να κάνω για την παράλυση ύπνου;
Δεν χρειάζεται να φοβάστε τους νυχτερινούς δαίμονες ή τους εξωγήινους απαγωγείς. Εάν έχετε περιστασιακή παράλυση ύπνου, μπορείτε να λάβετε μέτρα στο σπίτι για να ελέγξετε αυτή τη διαταραχή. Ξεκινήστε φροντίζοντας να κοιμάστε αρκετά. Κάντε ό,τι μπορείτε για να ανακουφιστείτε από το άγχος στη ζωή σας – ειδικά λίγο πριν από τον ύπνο. Δοκιμάστε νέες θέσεις ύπνου, αν κοιμάστε ανάσκελα. Και φροντίστε να δείτε το γιατρό σας εάν η παράλυση ύπνου σας εμποδίζει συστηματικά να κοιμηθείτε καλά.
